De Camino 2023: reserveren of niet reserveren?

De mens houdt van duidelijkheid maar er is geen zwart/wit antwoord helaas.

Mensen bekijken keuzes meestal zwart wit. Maar het afleggen van een Camino is net als het leven, er zit met name heel veel grijs tussen twee uitersten. Je moet zelf blijven nadenken, de situatie op dat moment bekijken en doen wat goed voelt voor jezelf (zonder anderen te kwetsen of te benadelen).

De drukte laait op de Camino Francés en de Camino Portugues op. Duizenden pelgrims ervaren de drukte en gaan daar, ieder op hun eigen manier, mee om. Duizenden reserveren niet en posten daar niets over op sociale media. Honderden doen hetzelfde maar posten wel. Soms om te waarschuwen (bedankt!), soms met de vraag om hulp (goed zo!), maar soms ook wat ongenuanceerder met uithalen naar andere pelgrims die in hun ogen minder pelgrim zijn. Het maakt me verdrietig om dat soort uitspraken te lezen. Ze zijn vaak generaliserend en ongenuanceerd en dat is nooit goed.

Pelgrims die op de Camino reserveren worden een beetje de standaard, zeker sinds Corona.

Dit jaar zijn er een aantal landen waar ze voor de eerste keer enigszins normaal het land uit kunnen. Het is dus niet raar dat het rond de feestdagen in mei nu nog drukker is, want dan voegen we de Spanjaarden ook nog eens toe die eindelijk een lang weekend/weekje hebben om lekker op Camino te gaan.

Maar de grootste boosdoener zijn de berichten op sociale media. Een soort selffulfilling prophecy veroorzaakt het. Een van de grootste angsten van nieuwe pelgrims is namelijk het niet vinden van een slaapplek. Reserveren kan dan een optie zijn en dat doen er steeds meer. Dat uiten is prima natuurlijk maar het veroorzaakt wel een sneeuwbaleffect en die doet ons ieder jaar weer dieper belanden in een vicieuze cirkel en wellicht zelfs een neerwaartse spiraal. En daar zit, met name de Camino Francés, toch echt al een aantal jaren in ben ik bang.

Met de statistieken van het pelgrimskantoor kunnen we niet veel. Ten eerste registreren die de uitgegeven Compostela’s in de maand dat ze uitgegeven zijn. Dat zegt niet veel over het werkelijke aantal pelgrims wat onderweg is.
Ten tweede weet je niet wat de plannen waren van de pelgrims die je in de grafieken terug ziet. Is de pelgrim begonnen in SJPDP voor een Camino van 1 week om een ander jaar de rest te doen, dan zie je die niet terug in de statistieken terwijl hij wel bijdraagt aan de drukte in verschillende maanden én op verschillende momenten/jaren.

Je weet ook niet hoeveel grote groepen er onderweg zijn, hoeveel individuen, hoeveel mensen die alleen in privékamers of hotels overnachten en hoeveel er op de bonnefooi gaan. Hoeveel pelgrims regelen alles zelf en wie laat alles door een organisatie regelen? Welke herbergen accepteren reserveringen en welke herbergen zouden dat volgens de regels niet mogen doen (maar doen dat wellicht stiekem wel omdat daarmee hun inkomen wat zekerder is in deze onzekere tijden).

Wat we wel weten is dat er meestal in juni een dip is qua vertrekkende pelgrims uit SJPDP. Waarschijnlijk omdat de meeste proberen de hitte te vermijden. Wat we ook weten is dat pakweg de eerste helft van de Camino Francés elk jaar een afname ervaart van het aantal pelgrims (in 2019 hadden ze het over bijna 20% minder pelgrims). Ik ben er van overtuigd dat dit het directe gevolg is van het ‘praten over de drukte van de Camino Francés’. Waarom? Omdat wij hier steeds meer beginnende pelgrims hebben die zeggen de Camino del Norte te gaan doen omdat de Frances ‘zo druk is’ en ze geen zin hebben in ‘Vierdaagse taferelen’. Erg jammer want het komt niet eens in de buurt van zo’n drukte.

De Camino is een bestemming voor veel soorten mensen tegenwoordig. Echt niet alleen die pelgrim die jij wellicht in je hoofd hebt. Het is een culturele bestemming, met grote steden die ook toeristen aantrekken. Santiago is naast pelgrimsoord, ook studentenstad, conferentiestad en onderdeel van het Werelderfgoed. De Camino wordt niet alleen als helend ervaren door de 67-jarige pelgrim die zijn pensioen wil starten met een avontuur vol bezinning. Het is ook helend voor een groep mensen die kanker overleefd hebben en hun medicatie laat vervoeren in koffers in hun bezemwagen. Toch wordt zo’n groep gefotografeerd met koffers en al, in de rij staand voor de herberg, en op Facebook gesmeten met een ongelikt oordeel er bij…

Het is ook helend voor iemand die wel alleen wil lopen, met eigen rugzak maar toch alles gereserveerd wilt hebben omdat dat nu eenmaal teveel stress geeft voor die persoon. En dan hebben we ook nog de transcontinentale pelgrim die niet alleen voor de Camino komt, maar ook nog een vakantie er achteraan plakt omdat hij of zij de kans grijpt nu die in Europa is (geef die eens ongelijk).

Wat ik hiermee wil zeggen is dat er zo ontzettend veel redenen zijn om de Camino niet op de traditionele manier te (kunnen) doen, dat het al bij voorbaat onzinnig is om ‘iemand’ de schuld te geven van het ontbreken van slaapplekken. Een hoop frustratie die onze eigen tunnelvisie weerspiegelt.

En ik blijf het zeggen: op het ene traject kan het superdruk zijn, en 30 km verder zitten ze bij wijze van spreken duimen te draaien en vragen ze zich af waar de pelgrims zijn gebleven…. wellicht op de Camino del Norte, tussen de strandtoeristen die ook een gereserveerd plekje hebben in de lokale herberg… ;-).

Tips om uit de drukte te stappen
Of de volgende tips bij je passen moet je helemaal zelf beoordelen, maar ze zijn wel effectief als je met je handen in het haar zit qua overnachtingen:

• Stap ten eerste uit de drukte waar je in lijkt te zitten: stop veel eerder dan normaal in een kleinere plaats die over het algemeen niet aangemerkt is als standaard etappeplaats. En maak je geen zorgen over je ‘schema’, je haalt het wel weer in…het komt zoals het komt.
• Pak een stuk de bus naar een plekje verderop de route. Een vervoermiddel pakken als pelgrim was in de Middeleeuwen zeer gebruikelijk. Traditioneler kan bijna niet. Alleen je prestatiegerichte moderne brein moet hier even mee leren leven. Je kunt het.
• Laat de standaard etappes helemaal los. Er zijn gewoon veel pelgrims die een gidsje gebruiken en daar niet van afwijken. Laat het los…
• Reserveer de avond tevoren een plekje als niet reserveren je teveel stress oplevert. Doe dat in privéherbergen, pensions, of hotels.
• Vind je geen reservering op het aantal kilometers wat jij wilt lopen? Loop meer of loop minder. Doe een stuk met de taxi terug of heen. Kan je brein niet omgaan met ‘stuk overslaan’? Pak de taxi terug naar waar je gebleven was, simpel.

Stop alsjeblieft met negatieve opmerkingen en berichten over mensen die geen echte pelgrim zijn in jouw ogen. Jouw ogen doen er op dat gebied niet toe. Want jouw ogen zien niet alles, en als ze al iets terecht zien (die ene man zat ergens achter mij maar hij was al in de herberg toen ik aankwam, hij zal wel een taxi hebben genomen), dan is het niet het generaliseren waard, want daar doe je meer kwaad mee dan goed uiteindelijk. Sterker nog: misschien moet je doen wat een ‘echte pelgrim’ zou doen: vraag die man of alles oké is en of je hem ergens mee kan helpen. Je zal wellicht verbaast zijn over de inhoud van zijn ‘rugzak’!

Dat gezegd hebbende, zijn er denk ik maar een paar dingen die de ziel van de Camino Francés wellicht uit de vicieuze cirkel kunnen trekken. Niet perse dingen die we zelf kunnen beïnvloeden helaas. Maar ik heb vandaag de behoefte om een en ander te spuien. Ja, ook ik heb dat wel eens. Visies delen kan ten slotte ook anderen helpen een en ander in perspectief te zien en dat is dan ook mijn doel vandaag met dit blog.

Wat als er meer gemeentelijke herbergen (waar niet gereserveerd kan worden) zouden zijn?
Ook op kortere afstanden van elkaar. Zodat iedereen die zonder reservering wil lopen ook daar terecht kan zonder een bedrace (vroeg opstaan, lange etappe, en hopelijk op tijd een plekje bemachtigen). Als deze groep pelgrims minder haast krijgen en minder hoeven uitwijken naar minder traditionele onderkomens (albergues turisticos/pensions/hotels) zullen ze ook minder vaak met kwaaie ogen kijken naar de pelgrims die gereserveerd hebben in hun accommodaties. Want het is niet hun schuld dat jij niet reserverend een hele lange etappe wilt doen en er in de goedkopere albergues naast pist, toch? Tot er meer van dat soort herbergen zijn zullen we toch met elkaar door moeten, niet? Of uitwijken naar een minder belopen Camino met minder voorzieningen…

Wat als er meer donativo herbergen zouden zijn?
Dit hebben we zelf in de hand: geef gul zodat ze blijven bestaan. Menig ‘bonnefooi’ pelgrim geeft niets of te weinig. Donativo herbergen zijn een uitstervend ras helaas. En voor de mensen die ‘geef gul’ niet in de juiste verhoudingen zien: geef voor het slapen minimaal 10 euro, voor het avondeten ook minimaal 10 euro, voor het ontbijt minimaal 5 euro. Pay it forward is daar de clue.

Wat als bagagetransport (zonder medische reden) verboden zou zijn in traditionele (niet te reserveren) herbergen?
In 11 herbergen van de ‘Acogida Christiana’ hebben ze een nieuwe regel (ingang juni 2023): er worden geen koffers geaccepteerd. Ik vond dat een vreemde regel. Dat soort herbergen kun je niet reserveren, dus zou je er ook geen koffer (of rugzak) naartoe moeten kunnen sturen, dus of deze regel zoden aan de dijk zet… ik betwijfel het. Maar ze voeren de regel niet voor niets in, dus ik ga er maar vanuit dat dit de ‘koffer-pelgrim’ een beetje weert uit de traditionele herbergen. En daar is niets mis mee denk ik. Er zijn genoeg andere opties die je wel kan reserveren en dat lijkt me ook wel handig als je je koffer ergens vooruit wilt sturen. Als alle herbergen die niet met reserveringen werken deze regel invoeren kunnen de twee werelden (die we zelf hebben gesplitst) vredig naast elkaar blijven bestaan lijkt me. Als het bij deze 11 herbergen blijft is het een hele kleine druppel op de gloeiende plaat.

Wat als de grootschalige touroperators geweerd worden in de pelgrimsherbergen?
En dan bedoel ik niet de kleinschalige reisbureautjes die ‘self-guided tours’ bieden of individuele reisbegeleiders die door hun kleinschaligheid juist de Camino Spirit bereikbaar willen maken voor meer mensen. Want de Camino is altijd nauw verbonden geweest met commercie. Dus geld verdienen als taxi, winkel, bakker, herbergier, hoteleigenaar, bagagevervoerder, reisgids, outdoor shop ;-), kun je niet tegenhouden. Het maakt het ook mogelijk voor meer mensen om de Camino te ervaren en daar is niets mis mee.

Sterker nog: als je op de Camino alleen de typische pelgrim overhoudt die met z’n eigen rugzak op de rug en niet reserverend de Camino doet, dan moet die pelgrim binnen een paar jaar etappes van 50 km doen en zullen er weinig andere diensten zijn op de Camino waar ze regelmatig gebruik van zouden willen maken. Terug naar de Middeleeuwen dus, waarin de pelgrim maar al te graag geld betaalde om met een reizende koopmanskar 100 km mee te mogen liften. Of een paard huurde om de berg naar O Cebreiro te trotseren. Het zou wel meteen afrekenen met de discussie over wat nu een echte pelgrim is ;-).

Nee, met grootschalig bedoel ik de firma’s die voor veel geld complete bussen aan mensen verplaatsen op de Camino en tussendoor in hun reisprogramma ‘stukje Camino lopen’ aanbieden. De Botafumeiro beloven (en afkopen) en zorgen dat de pelgrimspassen van hun klanten gestempeld en wel geaccordeerd worden in het pelgrimskantoor want het Compostela certificaat was ook ‘inclusive’ in de reissom. Nu moet wel gezegd worden: deze hebben meestal reserveringen in pensions en hotels. Dus bij deze groep ‘het drukte probleem’ neerleggen is ook niet helemaal terecht. Want zeg nu zelf: als je geen plek kan krijgen in een stadje, niet eens in een privé-herberg. Ligt dat dan aan de mensen die een plek gereserveerd hebben in een dure hotelkamer? Ik denk het niet.

Het vervelende is dat ze soms ook reserveren in de goedkope privé-herbergen – en dat zou best verboden mogen worden van mij. In ieder geval tot men een aanzienlijke uitbreiding hebben gerealiseerd van de traditionele herbergen… De privé-herbergen zijn overigens meestal van de klasse ‘toeristische herberg’ (heeft met vergunningen te maken). Als ze daaronder vallen (en ze hebben meestal geen keuze) is een van de regels dat ze minimaal 1 parkeerplek moeten hebben per 2 bedden op eigen terrein. Drie keer raden of dat nu perse lopende pelgrims aantrekt. Verder zijn ze verplicht om iedereen toe te laten als gast (niet alleen pelgrims dus). Een kleine wijziging in de regels zou dus al kunnen helpen. De vraag is of de herbergen zelf dit zouden willen, want kunnen ze dan overleven? Wellicht zouden dan de herbergen die het alleen maar puur voor de handel doen verstek laten gaan en dat zou dan weer goed zijn voor de herbergen die vanuit hun Camino hart opereren?

Wat zou er gebeuren als reserveren überhaupt niet mogelijk zou zijn (nergens)?

Dit zou alleen werken als er overal een overvloed zou zijn aan slaapplekken. Continu meer aanbod dan vraag is niet iets wat lang stand kan houden dus daar zal menig ondernemer simpelweg niet aan beginnen. Dan zijn we weer terug bij de huidige situatie van pelgrims die niet willen reserveren: de Camino bed-race.

Broederschap boven alles
De meeste oplossingen, die ik bewust als hypotheses stel, liggen niet binnen onze controle, dus de grootste tip is nog steeds: volg de tips boven in het artikel en neem alles zoals het komt…en wees lief voor elkaar. Broederschap op de Camino is wat ons verbindt. Laat dat niet verloren gaan en ga respectvol om met alle anderen op je pad – in de breedste zin van het woord:

• Behandel de Camino niet als een kroegentocht. Maak geen lawaai, gun mede-pelgrims en bewoners rust en behandel een goede gastheer als een koning(in). Maak je eigen mening ondergeschikt aan respect hebben voor ieder ander op je pad.
• Zoek voor jezelf een oplossing in de drukte en beschuldig niet openbaar bepaalde groepen. Het lost niets op en het vermenigvuldigd de slechte sfeer.
• Help anderen op je pad en laat je helpen door anderen.
• Pas de bovenstaande 3 dingen toe in je leven thuis. Misschien lossen we er gelijk wat andere problemen mee op ;-).

Buen Camino!

AI gegenereerde afbeelding “animation backpack and suit case shaking hands”.